We weten allemaal hoe en wat er speelt in de huidige huizenmarkt. Er is gewoon een groot woningtekort in Nederland. Ik heb met verschillende organisaties en particulieren de discussie gevoerd over waarom wij kampen met dit probleem. Iedereen lijkt er een eigen mening over te hebben. Maar hoe zit het nu? Hoe komen we aan deze woningnood en hoe lossen we het op?
Gevolgen woningtekort
Nederland is een klein land en het aantal inwoners begint groter te worden dan het aantal beschikbare en betaalbare woningen. Er is een algemeen woningtekort van meer dan 279.000 woningen in Nederland. Sommige wachtlijsten voor sociale huisvesting kunnen in bepaalde steden wel 15 jaar (!) duren. Als gevolg daarvan wordt de Nederlandse huisvestingscrisis een steeds groter probleem voor het land.
Veel studenten stellen plannen om op zichzelf te gaan wonen uit, dit mede dankzij het gebrek aan betaalbare huisvesting. Dit heeft invloed op een persoon zelf, ook als we er dieper over gaan nadenken. Bepaalde mijlpalen in het leven worden uitgesteld. Denk bijvoorbeeld aan carrièrekansen of aan het vinden van een vaste partner en het starten van een gezin.
Oorzaken van het woningtekort in Nederland
Er zijn verschillende oorzaken en factoren waarom we nu kampen met een woningtekort. Hieronder noem ik enkele van de oorzaken op.
Snelle groei bevolking
Ten eerste is er de bevolking ‘forecast’. We groeien sneller in bevolking dan voorspeld. Dit betekent dat er meer mensen zijn die op zoek moeten naar een woning.
Tekort aan bouwvakkers
Ten tweede hebben we te kampen met tekort aan bouwvakkers. Dit komt voort uit de financiële crisis van 2008. Slechts een deel van de bouwvakkers die hun baan hadden verloren, is teruggekomen in de bouw.
Toenemende privatisering
Ten derde heeft de toenemende privatisering ook gevolgen voor de Nederlandse woningcrisis. Investeerders willen winst maken, dat begrijp ik volledig. Maar wat doen sommige investeerders dan? Ze kopen landbouwgrond en ontwikkelen hier verder niets op. Waarom zouden ze dat doen? Het antwoord is simpel: om de prijzen in de stedelijke gebieden op te drijven. De privatisering heeft de rechten van de huurders verzwakt. Als gevolg daarvan hebben particuliere verhuurders en projectontwikkelaars een monopolie op de woningmarkt gekregen. In sommige gevallen houden verhuurders honderden woonruimten leeg door hun selectiviteit ten opzichte van huurders.
Huurdersheffing voor woningcorporaties
Ten vierde, nog een heel belangrijk factor, de huurdersheffing die kabinet Rutte II in 2013 (dacht ik) ter leven bracht. Speciaal voor de woningcorporaties, die verantwoordelijk zijn voor de bouw van betaalbare sociale huurwoningen. Vanaf dat moment moesten de corporaties bijna 2 miljard euro afdragen aan de staat. Waar halen de woningcorporaties het geld vandaan dan? Bij de huurders. Rutte en zijn kabinet voerden deze maatregelen in om het begrotingstekort dat tijdens de crisis ontstond te dekken. Maar als gevolg daarvan bouwden woningcorporaties de helft minder sociale huurwoningen. Ook hebben we te maken met strengere bouwvoorschriften, zoals op het gebied van geluidsoverlast en duurzaamheid. Er waren eens plannen om zo’n 150.000 nieuwe woningen te bouwen in de buurt van Schiphol, maar deze zijn afgeblazen vanwege de geluidsoverlast. Daarnaast moeten nieuwbouwwoningen duurzamer zijn, en dit betekent ook automatisch dat ze duurder zullen zijn.
Veranderde levensomstandigheden
Ten vijfde moeten we ook rekeninghouden met de verandering in onze levensomstandigheden. In vergelijking met 15 jaar geleden wonen veel meer mensen tegenwoordig alleen. We trouwen ook later. En, nu moet ik voorzichtig zijn met mijn uitspraken, maar we scheiden ook meer. Oudere mensen blijven tot hogere leeftijd thuis wonen. Plus, we hebben denk ik ook meer ruimte nodig in een woning per persoon.
Hoe lossen we de woningcrisis op?
Al met al, huisvesting is sinds de 2e wereldoorlog een probleem en het is steeds erger geworden. De coronacrisis heeft hier ook zeker niet bij geholpen. Deskundigen voorspelden dat de vraag naar huizen zou afnemen en dat de huizenmarkt zou afkoelen, maar het tegendeel gebeurde. Door de pandemie werden fabrieken stilgelegd en stegen de prijzen van bouwmaterialen en vervoer.
Ik denk dat we kunnen zeggen dat de bal nu bij politici ligt, de woningcrisis is nog lang niet opgelost en moet dringen worden aangepakt. Nederland heeft de reputatie om met creatieve oplossingen te komen voor zijn uitdagingen. De meeste politieke partijen in Nederland hebben de urgentie van de Nederlandse woningcrisis onderkend en elk van hen heeft verschillende beleidsmaatregelen voorgesteld om de kwestie te verhelpen. Ik ben benieuwd.
Hovhannes Grigoryan is sinds 2019 werkzaam als Accountmanager bij ArchiDome. ArchiDome neemt bouwkundig teken- en modelleerwerk uit handen en treedt op als schakel tussen alle fases van een bouwproject. ArchiDome zorgt voor advies & begeleiding, BIM-modellering, en 3D visualisaties.